Znaczenie pasów kwietnych w rolnictwie - III edycja konferencji

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 23, listopad 2020 07:43

Serdecznie zapraszamy do udziału w już trzeciej, dorocznej konferencji pod tytułem „Znaczenie pasów kwietnych w rolnictwie”. W tym roku jej patronem honorowym jest Marszałek Województwa Wielkopolskiego, a organizatorami – Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk i Stowarzyszenie Demeter Polska.

Celem tych konferencji jest upowszechnianie wiedzy na temat stosowania pasów kwietnych w rolnictwie. Pasy kwietne stanowią środowisko życia wielu gatunków organizmów, w tym owadów zapylających rośliny oraz naturalnych wrogów szkodników roślin uprawnych – pająków, parazytoidów i owadów drapieżnych. Dzięki temu pasy kwietne sprzyjają zmniejszaniu ilości stosowanych insektycydów, co także przyczynia się do podwyższania różnorodności biologicznej. Termin tegorocznej konferencji przypada akurat na czas ustalania kształtu Krajowego Planu Strategicznego (czyli następcy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich) w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w latach 2021-2027. Mamy nadzieję, że będzie ona istotnym głosem w sprawie wprowadzenia finansowego wsparcia stosowania pasów kwietnych w polskim rolnictwie.

Konferencja odbędzie się on-line i jest bezpłatna. Niezbędna jest rejestracja poprzez formularz zgłoszeniowy.

Formularz rejestracyjny znajduje się pod adresem:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSet5WNAOa0Av6Ltqlpa6aQICFzVQwybAEvCf4Zb70_8vMRxSQ/viewform

Podczas tegorocznej konferencji usłyszą Państwo m.in. przetłumaczony na język polski wykład gościa specjalnego, dr. Bena Woodcocka z Centre for Ecology and Hydrology w Wielkiej Brytanii. Jego główne zainteresowania badawcze dotyczą pogodzenia intensywnej gospodarki rolnej z utrzymaniem i poprawą rodzimej różnorodności biologicznej oraz usług ekosystemowych. Wiele jego publikacji dotyczy praktycznej ochrony przyrody, związanej z rozwojem programów rolno-środowiskowych. Jest autorem około 100 publikacji naukowych, z których najwięcej dotyczy owadów zapylających i pestycydów – nikotynoidów.

Oprócz tego w programie konferencji znajdują się referaty prezentujące wyniki badań nad eksperymentalnymi pasami kwietnymi, prowadzonych w Polsce w latach 2018-2019, a także wykład na temat stosowania upraw współrzędnych i pasów kwietnych w sadownictwie (szczegółowy program znajduje się w załączniku).

W części popołudniowej przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawi stan przygotowań Krajowego Planu Strategicznego na lata 2021-27 oraz propozycje dotyczące uwzględnienia pasów kwietnych w tym planie.

W imieniu organizatorów i partnerów do udziału w konferencji zapraszają
Krzysztof Kujawa (IŚRiL PAN) i Paweł Bietkowski (Stowarzyszenie Demeter Polska)

Nowo obroniona praca doktorska dotycząca wpływu zadrzewień na emisje gazu cieplarnianego

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 23, listopad 2020 05:32

4 września 2020 r. mgr inż. Radosław Dąbrowicz (asystent w Zakładzie Systemów Produkcji Rolniczej IŚRiL PAN, obecnie na urlopie bezpłatnym) obronił pracę doktorską na temat „Ocena skutków środowiskowych intensywnego systemu produkcji rolnej na tle funkcji sekwestracji CO₂ w przestrzeni rolniczej gospodarstw”. Obrona pracy odbyła się w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach. Promotorem pracy doktorskiej był dr hab. Jerzy Bieńkowski, prof. IŚRiL PAN, kierownik Zakładu Systemów Produkcji Rolniczej, a promotorem pomocniczym – dr hab. Jerzy Kopiński z IUNG – PIB w Puławach.

Interesującym elementem poznawczym pracy doktorskiej było opracowanie modelu analitycznego przepływów azotu w systemie produkcyjnym gospodarstwa pozwalającego na prowadzenie analiz scenariuszowych w zakresie oceny praktyk zmniejszających emisje azotu oraz emisje gazu cieplarnianego (ang. GreenHouse Gas, GHG) w gospodarstwie. W pracy wykazano, że gospodarstwa rolne o intensywnym systemie produkcji rolnej, po wprowadzeniu rozwiązań niskoemisyjnych do systemów produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz włączeniu zadrzewień śródpolnych do bilansowania emisji GHG, mogą przyczyniać się do łagodzenia niekorzystnych skutków zmian klimatu. Oszacowany potencjał kompensacji śladu węglowego badanego gospodarstwa po uwzględnieniu istniejącej i nowej sieci zadrzewień wynosił ponad 16%. W połączeniu z umiejętnym gospodarowaniem materią organiczną gleb ornych potencjał kompensacji może być jeszcze wyższy i osiągnąć około 30% wartości śladu węglowego.

Porosty a nawożenie

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 16, listopad 2020 07:29

W lipcu br. dr Daria Zarabska-Bożejewicz (IŚRiL PAN) zakończyła realizację działania finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki („Parametry fizjologiczne i produkcja metabolitów wtórnych u Xanthoria parietina i Hypogymnia physodes w odpowiedzi na nawożenie azotem”, DEC-2018/02/X/NZ8/03295). Celem przeprowadzonych badań było szczegółowe rozpoznanie zmian wybranych parametrów fizjologicznych i zmian w produkcji metabolitów wtórnych u dwóch gatunków porostów – złotorostu ściennego Xanthoria parietina i pustułki pęcherzykowatej Hypogymnia physodes wywołanych nawożeniem azotem w warunkach polowych. Te dwa gatunki wykazują odmienne preferencje względem stopnia wzbogacenia siedlisk związkami azotu oraz są rozpowszechnione w kraju.

Porosty (Xanthoria parietina i Hypogymnia physodes) wykorzystane w eksperymencie

Plechy do transplantowania, zebrane w Borach Tucholskich, eksponowano w krajobrazie rolniczym Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Część prób poddano nawożeniu siarczanem amonu (NH₄)₂SO₄, natomiast plechy kontrolne nawadniano sztuczną wodą deszczową. Eksperyment powtórzono trzykrotnie w okresie letnim, jesiennym i zimowym w 2019 i 2020 r. Aktualnie trwa opracowywanie wyników. Analiza obejmuje między innymi określenie wpływu nawożenia na wskaźniki charakteryzujące bionty porostowe, tj. zawartość chlorofilu a (fotobiont) i ergosterolu (mykobiont) oraz produkcję metabolitów wtórnych (atranoryny, parietyny).

Badania nad składem pierwiastkowym egzoszkieletu i narządów wewnętrznych jelonka rogacza opublikowane

Szczegóły

Opublikowano: środa, 11, listopad 2020 08:36

Niedawno ukazała się w Environmental Pollution (IF 6,972) wieloautorska praca, której głównym autorem jest dr hab. Grzegorz Orłowski, prof. IŚRiL, a jednym ze współautorów dr Krzysztof Ziomek (obaj z IŚRiL PAN). Dotyczy ona składu pierwiastkowego pokryw skrzydłowych i odwłoków u jelonka rogacza Lucanus cervus w Europie. Kluczowe pytanie badawcze brzmi: czy i w jakim stopniu skład pierwiastków metalicznych i metaloidów z dwóch głównych frakcji ciała: egzoszkieletu (elytra) i narządów wewnętrznych (zawierających treści pokarmowe), jest skorelowany ze sobą u dzikich populacji największego europejskiego chrząszcza saproksylicznego – jelonka rogacza, a także w jaki sposób stężenia metali w tych dwóch frakcjach ciała różnią się w zależności od wielkości osobników i od lokalnych warunków siedliskowych.

Dorosły samiec jelonka rogacza, fot. Maria Fremlin

Zbadano zmienność stężeń 12 pierwiastków chemicznych (Ca, Mg, K, Na, Mn, Fe, Zn, Cu, As, Cd, Pb i Ni) u osobników z 28 populacji zamieszkujących gradient siedlisk miejsko-leśnych w całym zasięgu występowania tego gatunku, od Hiszpanii po Rosję. U osobników z poszczególnych populacji stężenia tych pierwiastków (z wyjątkiem Ni i Pb) były od 2 do 13 razy wyższe w odwłokach niż w pokrywach skrzydłowych, a wielkość tych różnic była związana zarówno z rozmiarem osobników, jak i z lokalnymi warunkami siedliskowymi. Mniejsze osobniki, zarówno z siedlisk leśnych, jak i miejskich, miały zwykle wyższe stężenie pierwiastków śladowych (Zn, As, Cd, Pb i Ni). W przypadku sześciu pierwiastków (Mg, K, Na, Mn, Cd i Ni) stężenie w pokrywach i odwłokach było wzajemnie skorelowane na poziomie osobniczym i populacyjnym. Sugeruje to ograniczenie możliwości stosowania zawartości tych pierwiastków w pokrywach jako wyznacznika ich stężenia w całym ciele owadów, jak przyjmowano dotąd. Autorzy podkreślają, że u nieżerujących dorosłych chrząszczy saproksylicznych minerały pozyskane podczas stadium larwalnego mogą być skoncentrowane w dużych ilościach w tkance tłuszczowej.

Dostęp do tej pracy, zatytułowanej Breaking down insect stoichiometry into chitin-based and internal elemental traits: Patterns and correlates of continent-wide intraspecific variation in the largest European saproxylic beetle znajduje się pod linkiem: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0269749119353990

Ocena cyklu życia produkcji pszenicy w różnych systemach uprawy roli

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 06, listopad 2020 07:38

W czasopiśmie Agronomy (IF 2,603) ukazał się artykuł dr Małgorzaty Holka i dr hab. Jerzego Bieńkowskiego, prof. IŚRiL PAN (Zakład Systemów Produkcji Rolniczej), zatytułowany “Assessment of Environmental Burdens of Winter Wheat Production in Different Agrotechnical Systems”. Praca przedstawia wyniki analizy skutków środowiskowych powstających w cyklu życia produkcji pszenicy w trzech systemach uprawy roli: tradycyjnym, uproszczonym i siewu bezpośredniego.

Badania wykonano w ramach realizacji projektu nr 2015/19/N/HS4/03031, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Więcej informacji na temat pracy znaleźć można pod linkiem:
Holka, M.; Bieńkowski, J. 2020: Assessment of Environmental Burdens of Winter Wheat Production in Different Agrotechnical Systems. Agronomy 2020, 10, 1303. DOI 10.3390/agronomy1009130.

Profesor Kundzewicz otrzymał Międzynarodową Nagrodę Wodną Księcia Sułtana

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 01, listopad 2020 19:27

Prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz, pracownik IŚRiL PAN w Poznaniu i członek korespondent PAN, a także członek Akademii Europejskiej (Academia Europaea), otrzymał niedawno, jako pierwszy Polak, prestiżową Międzynarodową Nagrodę Wodną Księcia Sułtana za rok 2020. Nagroda ma na celu wyróżnienie osiągnięć łagodzących globalne problemy związane z wodą. Fundatorem Nagrody był w roku 2002 saudyjski Książę Sultan Bin Abdulaziz Al Saud. Nagroda jest przyznawana w kilku kategoriach co dwa lata, a prof. Kundzewicz otrzymał ją w kategorii – wody powierzchniowe, za pogłębianie naszej wiedzy „na temat zależności między ryzykiem powodzi, przepływem rzecznym i zmianą klimatu”. Ceremonie wręczenia poprzednich ośmiu nagród odbywały się na ogół w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, jednak z uwagi na pandemię nie wiadomo jeszcze jak, gdzie i kiedy zostaną wręczone nagrody tegoroczne.

Profesor Kundzewicz jest czwartą osobą, po Amerykaninie, Angliku i Austriaku, która otrzymała obydwie najważniejsze nagrody naukowe związane z wodą, a więc Międzynarodową Nagrodę Hydrologiczną i Międzynarodową Nagrodę Wodną Księcia Sułtana. W roku 2017 profesor Kundzewicz otrzymał już bowiem inne bardzo ważne wyróżnienie - Międzynarodową Nagrodę Hydrologiczną i Medal Dooge´a, przyznawane wspólnie przez trzy organizacje - Międzynarodową Asocjację Nauk Hydrologicznych (IAHS), Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) i Światową Organizację Meteorologiczną (WMO).

Nagroda imienia Mikołaja Kopernika dla Prof. Lecha Wojciecha Szajdaka

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 27, październik 2020 08:05

Prof. dr hab. Lech Wojciech Szajdak został laureatem prestiżowej nagrody imienia Mikołaja Kopernika w 2020 roku za dwie wybitne monografie naukowe w kategorii nauki o Ziemi: „Bioactive Compounds in Agricultural Soils” opublikowaną przez wydawnictwo Springer oraz „Zanikanie Torfowisk”, wydaną w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk.

Monografia pt. „Bioactive Compounds in Agricultural Soils” („Substancje biologicznie czynne w glebach rolniczych”) omawia wpływ różnych systemów upraw na substancje biologicznie czynne w glebach mineralnych i organicznych. Natomiast monografia pt. „Zanikanie Torfowisk”, napisana wspólnie z prof. Piotrem Ilnickim, omawia procesy i mechanizmy przyczyniające się do stopniowego zanikanie występujących w Polsce torfowisk. Uwzględniając opracowane w Polsce i na świecie strategie oraz programy ochrony torfowisk przedstawia sposoby zahamowania zanikania torfowisk.

Nagroda im. Mikołaja Kopernika, ustanowiona w 1873 z okazji 400. rocznicy urodzin tego wielkiego uczonego, jest jedną z najstarszych i najbardziej prestiżowych nagród przyznawanych za wybitne prace naukowe z zakresu astronomii, ekonomii, filologii klasycznej, filozofii przyrody, kosmologii i astrofizyki, matematyki, medycyny, nauk o Ziemi i prawa. Nagroda jest przyznawana przez Polską Akademię Umiejętności co pięć lat.

Konferencja "Maksymilian Jackowski – organicznik, działacz ruchu ludowego, edukator i wydawca pism dla rolników"

Szczegóły

Opublikowano: środa, 14, październik 2020 14:11

Komunikat Interdyscyplinarnego Zespołu Doradczego ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk na temat zmiany klimatu i gospodarki wodnej w Polsce.

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 18, sierpień 2020 09:08

„Cudze chwalicie, swoje poznajcie”

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 18, sierpień 2020 08:50

Szanowni Państwo,

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz z jednostkami doradztwa rolniczego realizuje kampanię informacyjną pod nazwą „Cudze chwalicie, swoje poznajcie”, która promuje polskiebazarek.pl.

Polskiebazarek.pl jest odpowiedzią na utrudnienia występujące w dobie koronawirusa z tradycyjnym sposobem sprzedaży produktów - pomaga w nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów przez rolników i producentów żywności z konsumentami.

Można na nim bezpłatnie zamieszczać ogłoszenia o sprzedaży swoich produktów a konsument płaci dokładnie tyle, ile proponuje rolnik - nie ma marży pobieranej przez pośredników.